WAT IS LOGOPEDIE ?
Logopedie is een beroep in de gezondheidszorg en in het onderwijs.
De logopedist houdt zich bezig met de preventie, het onderzoek en de behandeling van stoornissen en beperkingen op het gebied van spraak, taal, stem en gehoor. Logopedisten zorgen ook voor oudercursussen in groep of individuele ouderbegeleiding.
Logopedie houdt ook in: hulpverlening bij stoornissen en beperkingen in de communicatie. Communicatie is meer dan praten alleen. Communicatie omvat vele uitingsvormen, waaronder taal, lezen en schrijven, gebaren, spraakafzien en ondersteunde communicatiesystemen.
In de spraakontwikkeling kunnen twee soorten problemen voorkomen.
Enerzijds spreekt men van fonetische articulatieproblemen wanneer bepaalde klanken niet correct kunnen worden uitgesproken (vb. onvoldoende trilling bij de productie van de /r/).
Anderzijds spreekt men van fonologische problemen bij zeer moeilijk verstaanbare kinderen. Wanneer kinderen problemen hebben met de klankstructuur van woorden gaan ze, verschillende klanken en combinaties van klanken die nog te moeilijk zijn om motorisch te vormen, vereenvoudigen.
Deze fonologische vereenvoudigingsprocessen zijn een normale stap in de taalontwikkeling. Wanneer kinderen deze processen echter blijven gebruiken op een leeftijd waarop die al lang moesten verdwenen zijn of afwijkende fonologische processen gebruiken, dan spreken we van een fonologische taalstoornis.
Bij een aantal kinderen verloopt de taalontwikkeling vertraagd of afwijkend, ondanks een adequaat taalaanbod thuis en op school.
Enerzijds is er de vertraagde taalontwikkeling. Hiervan is sprake wanneer het taalniveau van het kind overeenkomt met het taalniveau van een kind dat jonger is.
Anderzijds is er een gestoorde taalontwikkeling. Hierbij vertoont de taal van het kind kenmerken die niet thuishoren in een bepaalde fase van het taalverwervingsproces. Uiteraard is een combinatie van beide mogelijk. Dan komt het taalniveau van het kind grotendeels overeen met dat van een jonger kind én zijn er abnormale kenmerken aanwezig, die niet behoren tot een bepaalde fase.
Deze kinderen vertonen dus problemen in het begrijpen van taal en/of het spreken.
Er komen problemen voor op vlak van taalgebruik, taalvorm (grammatica) & taalinhoud (woordenschat).
Wanneer deze problemen blijven bestaan ondanks intensieve begeleiding, spreken we van dysfasie.
Kinderen ondervinden soms moeilijkheden om de aangeboden leerstof te verwerken. Bij leerproblemen kunnen we hier snel verandering in krijgen dankzij logopedische therapie. We spreken dan van lees-, schrijf- of rekenproblemen.
Hebben de kinderen echter een grote achterstand opgelopen en blijven de problemen hardnekkig aanwezig, dan is er sprake van een leerstoornis. Hierbij is er sprake van een normale intelligentie maar toch blijven de problemen met lezen, schrijven en/of rekenen hardnekkig bestaan. Ondanks logopedische therapie kan de stoornis niet helemaal opgelost worden. Compenserende maatregelen kunnen hier noodzakelijk zijn. In het kader van leerstoornissen spreken we van:
De therapie hangt af van de aard en complexiteit van de problemen.
Een mond is meer dan een rij tanden: OMFT oftewel oromyofunctionele therapie is een vorm van logopedische therapie die erop gericht is alle mondspieren weer in evenwicht te brengen.
Afwijkende mondgewoonten kunnen namelijk het evenwicht tussen de spieren in en om de mond onderling verstoren. Bij afwijkende mondgewoonten denkt u aan bijvoorbeeld foutieve slikgewoonten, mondademen en duim-/vinger-/speenzuigen. Vaak is ook de spraak gestoord (slissen/lispelen).
Door OMFT kunnen andere therapieën, zoals logopedische articulatietherapie, orthodontie of een chirurgische kaakcorrectie later een blijvend resultaat opleveren. Actieve OMFT kan gestart worden rond 6 à 7 jaar.
Bij jongere kinderen zal de logopedische behandeling met name gericht zijn op voorwaardentraining: het afleren van duimen of vingerzuigen en het aanleren van lipsluiting en een juiste tongpositie in rust.
